เมื่อเร็ว ๆ นี้ กรมการข้าวร่วมกับโครงการความร่วมมือ ไทย – เยอรมัน ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ภาคเกษตรกรรม (Thai-German Climate Programme – Agriculture) จัดการฝึกอบรมออนไลน์ในหัวข้อการคำนวณค่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ซึ่งเป็นหนึ่งในแผนงานที่เรียกว่า การตรวจวัด รายงานผล และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification – MRV)
การฝึกอบรมนี้ มีนักวิจัยจำนวน 17 ท่านจากส่วนกลางและศูนย์วิจัยข้าวประจำจังหวัด ได้แก่ อยุธยา ชัยนาท ปทุมธานี สุพรรณบุรี ปราจีนบุรี และอุบลราชธานี เข้าร่วมฝึกอบรมเป็นเวลา 2 เดือน เพื่อเรียนรู้และเพิ่มขีดความสามารถในการคำนวณค่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
ดร. นิตยา ชาอุ่น จากบัณฑิตวิทยาลัยร่วมด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ดร. ลัดดาวัลย์ กรรณนุช ที่ปรึกษาระหว่างประเทศ สถาบันวิจัยข้าวนานาชาติ และ ดร.โธมัส แยเคิล ผู้เชี่ยวชาญจาก GIZ ร่วมเป็นวิทยากรฝึกอบรม และถ่ายทอดองค์ความรู้ทั้งหมด 4 บทเรียนให้กับนักวิจัยไทย


สำหรับประเทศไทย กรมการข้าวได้ทำงานด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ มาเป็นระยะเวลามากกว่า10ปี แต่อย่างไรก็ตาม กรอบการทำงาน MRV เป็นความท้าทายหนึ่ง เนื่องจากทางกรมการข้าวมีความจำเป็นต้องเพิ่มความโปร่งใสและความถูกต้องของข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ซึ่งชุดการฝึกอบรมในหัวข้อการคำนวณค่าการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในภาคส่วนการผลิตข้าวมีวัตถุประสงค์เพื่อให้นักวิจัยและเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องในภาคส่วนการเกษตร มีความพร้อมทั้งองค์ความรู้และทักษะ ในการรวบรวมข้อมูลที่สำคัญ สำหรับนำไปพัฒนาหรือออกแบบกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการลดผลกระทบการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อไป
ศูนย์วิจัยข้าวกว่า 28 ศูนย์ทั่วประเทศ ภายใต้กองวิจัยและพัฒนาข้าว ของกรมการข้าว มีศักยภาพในการทำงานทางด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งเป็นประเด็นที่มีความสำคัญต่อภาคการเกษตร โดยเฉพาะภาคส่วนการเพาะปลูกและการผลิตข้าวศูนย์วิจัยข้าวมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมประสิทธิภาพการผลิตข้าว ลดต้นทุนการผลิตข้าว และรักษาคุณภาพข้าวให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล เช่นเดียวกับภาคส่วนอื่นๆ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้กลายเป็นปัญหาสำคัญและจำเป็นต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน
นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561 โครงการความร่วมมือ ไทย – เยอรมัน ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ภาคเกษตรกรรม สนับสนุนกรมการข้าวในการเสริมสร้างศักยภาพนักวิจัยไทย ไม่ว่าจะเป็นเจ้าหน้าที่จากส่วนกลางและจากศูนย์วิจัยข้าวแต่ละจังหวัด ผ่านการจัดฝึกอบรมการคำนวณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในหลากหลายหัวข้อ พร้อมทั้งจัดทำสื่อการเรียนรู้ต่าง ๆ อาทิ คู่มือการเก็บตัวอย่างก๊าซในนาข้าว และมัลติมีเดียอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นเครื่องมือสนับสนุนการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับเจ้าหน้าที่ของกรมการข้าวต่อไป ซึ่งขณะนี้ยังอยู่ภายใต้ขั้นตอนการผลิต และจะถูกแจกจ่ายภายในเดือนพฤศจิกายนนี้

นางสาวดวงพร วิธูรจิตต์ นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษจากศูนย์วิจัยข้าวชัยนาทกล่าวว่า ความรู้และทักษะที่ได้รับจากการฝึกอบรมสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับงานที่ทำอยู่ได้เป็นอย่างดี นักวิจัยท่านหนึ่งยังสะท้อนความเห็นว่า หวังให้มีการฝึกปฏิบัติเพิ่มเติมเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้องค์ความรู้นี้กับงานวิจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับภาคการผลิตข้าวต่อไป
นายกนกนพ กลิ่นละออ นักวิชาการเกษตรปฏิบัติการจากกองวิจัยและพัฒนาข้าวให้ความเห็นเพิ่มเติมว่า นักวิจัยสามารถนำความรู้ที่ได้รับจากการอบรมมาใช้ประโยชน์ในการจัดเก็บข้อมูลและการทำรายงานได้ทันที “การเข้าร่วมอบรมครั้งนี้ช่วยให้ตนเองสามารถนำความรู้เรื่องปฐพีวิทยาเมื่อครั้งสมัยเรียนมาปรับใช้กับการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น สามารถเก็บข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างเป็นระบบและมีขั้นตอนเป็นแนวทางปฏิบัตที่ดีสำหรับนักวิจัยข้าวรุ่นต่อ ๆ ไปได้ในระยะยาว” ■